Prawa dziecka
Polska może poszczycić się bogatą tradycją związaną z promowaniem praw dziecka, począwszy od postaci Janusza Korczaka, cenionego na świecie działacza na rzecz godnego traktowania dzieci, po Ludwika Rajchmana, pomysłodawcę stworzenia międzynarodowej organizacji działającej na rzecz dzieci - UNICEF. Polska była również inicjatorem powstania Konwencji o prawach dziecka, gdyż przedłożyła Komisji Praw Człowieka ONZ jej pierwszy projekt.
Najważniejszym dokumentem dotyczącym praw dziecka jest Konwencja o prawach dziecka uchwalona w 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i ratyfikowana przez Polskę w 1991 roku.
O tym, jak ważne są w naszym kraju prawa dziecka świadczy również fakt, iż zostały one uwzględnione w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Dziecko powinno znać swoje prawa, rozumieć je i świadomie z nich korzystać. Państwo powinno traktować dziecko podmiotowo i bezwzględnie przestrzegać przysługujących mu praw.
Upowszechnianie wiedzy o prawach dziecka nie jest wymierzone przeciwko rodzicom. Zarówno rodzice, opiekunowie jak i nauczyciele powinni mieć świadomość, że prawa dziecka nie kolidują z prawami dorosłych, lecz się uzupełniają.
Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka podzielone są według kategorii na prawa:
- osobiste, umożliwiające rozwój dziecka.
Są to: prawo do życia i rozwoju, prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, domowego, tajemnicy korespondencji; prawo do tożsamości, obywatelstwa prawo do rozwoju, prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi, prawo poznania rodziców, jeżeli to możliwe, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo swobody myśli, sumienia i wyznania, wyrażania poglądów prawo do informacji i materiałów pochodzących z różnych źródeł; prawo do wolności od tortur, poniżającego traktowania, przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych;
- polityczne lub publiczne, dzięki którym dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa.
Są to prawa: prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do uczestniczenia w stowarzyszeniach; prawo do odpowiedniego do wieku i stopnia rozwoju traktowania w ramach postępowania karnego
- socjalne, które są obowiązkami państwa i dorosłych do stworzenia odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka.
Są to: prawo do godnych warunków życia i odpowiedniego poziomu życia, prawo do opieki zdrowotnej, prawo do odpoczynku i czasu wolnego;
- ekonomiczne, umożliwiające dziecku przygotowywanie się do niezależności materialnej od innych.
Najważniejszym jest prawo do nauki; w tym prawo do bezpłatnej i obowiązkowej nauki w zakresie szkoły podstawowej ponadto ochrona prawa pracy podejmowanej, czy to w ramach obowiązku nauki czy wakacyjnego zarobku; ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym, podejmowaniem pracy w zbyt wczesnym wieku
Akty prawne